Oorzaken van ziekteverzuim waar je niet meteen aan denkt

Er zijn oorzaken van ziekteverzuim waar je misschien niet meteen aan denkt. Vandaag brengen we een paar belangrijke oorzaken onder je aandacht, zoals: rouw, mantelzorg en hormonen. Maar... de bedoeling van dit artikel is niet om je te vertellen dat je als werkgever voortdurend rekening moet houden met alles wat kan leiden tot verzuim. Dat is een onmogelijke opgave! We willen vooral met je delen dat een succesvolle aanpak van verzuim meestal niet schuilt in grote veranderingen, maar in kleine gebaren. 

Hieronder staan oorzaken van verzuim die wij regelmatig zien, verdeeld in 4 thema's: ingrijpende gebeurtenissen, fysiologische processen, omgevingsdruk en overige omstandigheden. Al deze thema’s hebben invloed op de draagkracht van werknemers.

1. Ingrijpende gebeurtenissen

Rouw

Het verlies van een dierbare kan het dagelijks functioneren volledig ontwrichten. Uit Amerikaans onderzoek (van het National Institute for Occupational Safety and Health) blijkt dat rouw kan leiden tot een verhoogd stressniveau, verminderde concentratie en een afname van de werkprestaties. Ook heeft het verlies van een naaste vaak praktische gevolgen die hun tol eisen van de werknemer.

Scheiding

Ook een scheiding kan emotioneel uitputtend zijn en brengt vaak praktische uitdagingen met zich mee, zoals het regelen van een nieuwe woning, financiële afspraken en afspraken over de kinderen.

Mantelzorg

Ongeveer één op de vier werkenden in Nederland combineert een betaalde baan met mantelzorgtaken (SCP 2023). Deze belasting kan leiden tot chronische stress en een verhoogd risico op burn-out, zeker als de mantelzorg langdurig en intensief is. Onderzoek toont dan ook aan dat mantelzorgers een verhoogd risico hebben op ziekteverzuim en langdurige uitval.

Gezinsuitbreiding

De geboorte van een kind en de veranderingen in het gezinsleven zijn ingrijpend. Het ouderschap brengt emotionele, fysieke en organisatorische veranderingen met zich mee. De vermoeidheid die meestal bij het ouderschap hoort (door ondermeer slaapgebrek) kan invloed hebben op de concentratie en productiviteit. De verandering in de gezinsdynamiek kan stress veroorzaken. Volgens het World Economic Forum dragen werkgevers die te weinig rekening houden met de behoeften van werkende ouders, bij aan hogere uitval en lagere betrokkenheid op het werk.

Verzuimtraining

Ken je onze verzuimtrainingen al? Wij leren organisaties verzuim effectief te beheersen. In onze trainingen bespreken we verzuimgesprekken, wetgeving en meer. Je doet kennis op en oefent gesprekstechnieken.

Lees meer

2. Fysiologische processen

Hormonale processen

De invloed van hormonen op vrouwelijke werknemers krijgt steeds meer aandacht. Hormonale veranderingen kunnen veel invloed hebben op werknemers. Pre menstrueel syndroom (PMS), zwangerschap, de periode na de geboorte en de periode rond de menopauze zorgen voor hormonale veranderingen die kunnen zorgen voor fysieke en mentale klachten, zoals: stemmingswisselingen, ernstige vermoeidheid, pijn, depressieve gevoelens, concentratieproblemen en slaapproblemen.

Slaapstoornissen

Een gebrek aan slaap kan leiden tot verminderd cognitief functioneren en een verhoogd risico op verschillende gezondheidsproblemen, zoals: hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en een verzwakt immuunsysteem. Werknemers die last hebben van slaapstoornissen, zoals slapeloosheid of apneu, hebben ook een grotere kans op mentale gezondheidsproblemen zoals depressie en angst.

3. Omgevingsdruk

Prestatiedruk

De druk om altijd te presteren en succesvol te zijn kan een zware last zijn voor werknemers; van de norm van gezinsvorming tot verwachtingen rondom succes en het sociale leven. Vooral bij jongere generaties spelen sociale media hierin een rol. De constante stroom van ogenschijnlijk perfecte beelden kan leiden tot gevoelens van tekortschieten, stress en angst. Deze mentale belasting kan zich vertalen in verminderde productiviteit en verzuim.

Technostress

Ook technostress is een groeiende oorzaak van ziekteverzuim. Het constante gebruik van digitale technologieën en non-stop bereikbaarheid, kunnen leiden tot overbelasting. Volgens TNO en het CBS melden werknemers die intensief gebruikmaken van pc's en/of smartphones zich vaker ziek door werkstress dan werknemers die deze technologieën minder vaak gebruiken. De helft van hen benoemt stress als oorzaak van verzuim (tegenover een kwart van de werknemers die geen informatieoverload ervaart). 

4. Overige omstandigheden

Financiële stress

Financiële zorgen kunnen de mentale gezondheid van medewerkers ernstig beïnvloeden. Wanneer werknemers zich zorgen maken over hun financiën, kan hun concentratie en motivatie op het werk sterk afnemen.

Verslaving

Verslaving – of het nu gaat om drugs, alcohol, gokken of iets anders – heeft een verwoestende invloed werknemers. Werknemers die worstelen met verslaving kunnen vaak niet de focus en energie opbrengen die nodig is voor hun werk.

En meer... 

En ja, er zijn nog veel meer factoren die een rol kunnen spelen bij verzuim. Denk aan neurodiversiteit (zoals ADHD, autisme en dyslexie), waarbij werknemers tegen specifieke uitdagingen aanlopen. Maar ook andere thema’s zoals gender, seksualiteit, grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer, persoonlijke levensloop, leefomstandigheden, onderpresteren, trauma etc. kunnen ten grondslag liggen aan verzuim.

Alsof je als werkgever nog niet genoeg op je bord hebt

We horen je denken: waar moet je als werkgever allemaal wel niet rekening mee houden? En dat begrijpen we heel goed. In de praktijk is het onmogelijk om oog te hebben voor alle factoren die kunnen meespelen bij verzuim. Gelukkig zit de kracht van een effectieve aanpak meestal niet in grote veranderingen maar in kleine menselijke gebaren: écht luisteren, het gesprek openhouden en flexibel meedenken waar het kan. Zo creëer je een werkcultuur waarin medewerkers zich gezien en gesteund voelen – en waarin verzuim, waar mogelijk, samen wordt verminderd.